Movimento Opositor a Reganosa

Aparecía estes días a noticia de que a Empresa Nacional de Celulosas (ENCE) podería instalarse nos portos de A Coruña ou Ferrol. Diante de esa información, o Alcalde da Coruña respostaba con contundencia: “Lo voy a tomar como una broma”. “Ni A Coruña ni el puerto de Ferrol” son emprazamientos viables. Mentres, o Alcalde de Ferrol se limitou a sinalar que era un “error”. Parecía expresarse máis como Presidente de Portos de Galicia que como Alcalde da Cidade. Non escoitamos a voz de ningún outro alcalde da comarca.

Pola súa parte, o Vicepresidente da Xunta manifestou que “estas cousas hai que traballalas en silencio e con eficacia…”. ¿Como fixo Reganosa? ¿Como se non houbera que contar cos cidadáns? Pero a noticia xa non é nova. Vexamos o que no 1997 se escribía: “A idea de sacrificar unha ría, concentrando nela ás industrias das cales a súa viabilidade implique unha certa degradación ambiental sería unha decisión de ordenación do territorio a gran escala… ”

“De feito, nos últimos anos as únicas grandes industrias instaladas ou en proxecto na zona costeira de Galicia son instalacións de alto impacto ambiental: o complexo Alúmina-Aluminio de San Cibrao, a incineradora de residuos, as dúas fábricas de pasta de papel proxectadas nas Pontes e Ferrol, etc.”

“En canto ás posibles zonas candidatas para un uso eminentemente industrial, parece obvio que a ría de Ferrol é a que reúne máis características idóneas… ”O autor do libro “Elementos para unha ordenación integral dos usos de medio litoral de Galicia” é Ernesto Penas, con prólogo do ex Conselleiro de Pesca, Sr. Landín da Xunta de Fraga. ¡Decidiran sacrificar unha ría, a nosa! Tal e como actúa a Xunta hoxe, parece incrible entender que eses textos non foran pactados entre aquel goberno e a oposición, porque se está a seguir o guión trazado. Esa é a base da instalación da planta de Reganosa, na que a Xunta do PSOE e BNG segue a orientación do PP.

Pero no noso caso, o perigo real xa é a Planta de Gas, unha bomba. Perigo para a vida e para a Ría, e agora pretenden ir máis aló, multiplicando por dúas veces e medio a súa capacidade regasificadora, multiplicando á súa vez os millóns de toneladas de auga que retornaría morta e máis fría. E o número de gaseiros que entraría no seu interior, que podería pasar dunhos corenta a máis de cen. Súmase, ademais, ese transporte de gas en camións, que faría das estradas outro lugar perigoso. E aínda máis, a pretensión da Autoridade Portuaria de dinamitar os fondos do canal da Ría, coa escusa de facilitar a entrada de gaseiros, cando xa existe un porto exterior, e sabendo que en ningún caso se pode cumprir a norma pola cal os gaseiros teñen que saír con toda urxencia nunha situación de emerxencia.

Unhas e outras ameazas, e a existencia dun perigo permanente por parte de Reganosa, fan que o Comité Cidadán de Emerxencia para a Ría de Ferrol, coincidindo co Día Mundial do Medio Ambiente, inicie un calendario de mobilizacións comarcais, seguindo o próximo 8 de xuño coa manifestación na defensa da Ría e para esixir: “Planta de Gas fóra da Ría”.

Non debemos esquecer que, se agora pretenden trasladar a ENCE de Pontevedra, é porque os seus cidadáns levan anos pelexando para conseguilo. ¡E teñen razón! As consecuencias de aquela instalación están a vista, indo a Pontevedra, visitando a ría, falando cos mariscadores, e respirando aquel cheiro infernal. Basta xa de agresións, defendamos a vida, a ría e a cantos de ela viven. Mobilizarnos é unha obriga moral e de supervivencia.

ALTO Á AGRESIÓN. ¡BASTA XA!

RAFAEL PILLADO
30.05.2008

Foto: Luis Polo no Diario de Ferrol

Rafael Pillado Lista, é Vicepresidente da Asociación Cultural "Fuco Buxán" e membro desde hai oito anos do Comité Cidadán de Emerxencia para a Ría de Ferrol.
__________

Un ano despois de que un buque criogénico de Gas Natural Licuado, GNL, o "Espírito de Galicia" entrase na ría de Ferrol protexido desde a costa polas forzas antidisturbios, estreouse en Xixón "O salario do Silencio", un "Documental de compromiso social" como así o denominan os seus autores Mabel Rivera e Enrique Banet. Un proxecto que aposta con decisión polos cidadáns, polo medio ambiente, o urbanismo sostible, pola ecoloxía respectuosa co medio xunto a unha explotación racional dos recursos e a súa repartición solidaria. Con esta formulación, de entrada, xa se pode asegurar que o documental carece, non só de calquera financiamento oficial dos que se din representar aos cidadáns, senón que conta co seu rexeitamento e un organizado "Silencio" ao redor da súa existencia e contidos. E, precisamente, é o Silencio o que pretende romper o documental ao narrar a loita que desde 2001 vén mantendo o Comité Cidadán de Emerxencia, CCE, contra o poder económico, o político e as institucións que din ser e terse polos xenuínos representantes dos cidadáns cando, habitualmente, están xustamente en fronte ou detrás ou ao mando das forzas antidisturbios creadas e encargadas de manter a orde e o "Silencio" ou cando non están dando leña como é habitual e criminalizando aos movementos sociais como unha medida máis de represión, precisamente, de "os nosos" representantes.

A proxección do documental e as charlas impartidas en Xixón están relacionadas co plan previsto de situar outra regasificadora no porto do O Musel de Xixón, no interior da bahía, con dous tanque de 200.000 m3 cada un, ampliables a outros dous tanques máis e a construción de ata 11 centrais de ciclo combinado nunha rexión, como Asturias, que xa exporta máis da metade da enerxía eléctrica que produce; algo similar ao que está sucedendo en Galicia.

O documental percorre a dura historia que precede ao proceso da instalación da Regasificadora en Mugardos e continúa coa denuncia das irregularidades cometidas, e que se seguen cometendo, pero agora de forma cruenta porque os perigos e prexuízos que a súa instalación e funcionamento supón no corazón da ría de Ferrol son reais e non só un proxecto.

O documental é un intento lúcido de dar a coñecer e facer chegar aos cidadáns todos os aspectos relacionados con semellante despropósito, é un intento de romper o Silencio, de informar.

Durante o desenvolvemento do proxecto e a construción da Regasificadora, houbo mobilizacións sociais pero non todas acordes e unánimes. Tamén houbo enfrontamentos. Reganosa enviou a un grupo de azafatas que percorreu as poboacións máis afectadas, casa por casa, facendo unha enquisa e tomando nota dos desempregados que había en cada domicilio e insinuando a posibilidade dun futuro laboral mellor. Quen llo creron, naturalmente apoiaron entón o proxecto de principio a fin e, ademais, ían atopar emprego. Quen non só non o creron, senón que ademais viron que a Regasificadora suporía un detrimento para o ecosistema da ría e o rexeitamento para calquera nova empresa ou actividade que quixese establecerse na zona e a fuxida paulatina das existentes, evidentemente rexeitaron o proxecto. Algo parecido sucedeu coas propiedades e coas expropiacións que tamén ocasionaron problemas entre veciños.

A incerteza, a necesidade, a pouca información e sobre todo a desinformación e o "Silencio", xogaron un papel importante no proceso. Pero aínda queda por engadir ao complicado do conflito a actitude dos partidos políticos do PP, PSOE e BNG que claudicaron, un tras outro, salvo honrosas dimisións dalgún militante, que si se produciron, pero non moitas. Tamén houbo expulsados, algo que debese ruborizar aos partidos responsables e sen esquecer as destitucións políticas ordenadas polos políticos destes partidos de modo case "manu militari" executadas sobre os cargos públicos que se atreveron a discrepar ou a non aprobar as decisións ditadas en favor do poder económico.

Pero, en cambio, no movemento cidadán si houbo novidades e sorpresas. As contradicións e os enfrontamentos antes mencionados entre veciños non puideron ocultar a realidade do problema. Durante 111 días medio centenar de persoas permaneceron encerradas no concello de Mugardos, á beira da Regasificadora en construción, desde finais de xullo ata mediados de outubro. A solidariedade antepúxose a calquera diferenza superflua anterior. O peche converteuse nun lugar de convivencia e de comunicación. rompeu o "Silencio" tan ben gardado polas autoridades e polos partidos políticos ao servizo do poder económico. Finalizado o peche, a experiencia foi tan positiva que todos os protagonistas buscaron outro lugar onde seguir compartindo e discutindo os problemas aínda pendentes da comunidade. Coma se dun milagre tratásese, as desconfianzas e receos entre veciños foron diluídas, superadas, coa convivencia do peche no que moitos máis querían participar sen que houbese espazo para todos. Seguramente esta é a semente que comparte e onde nace "O salario do Silencio" cando con este achegamento de tantos días de peche no concello de Mugardos, os cidadáns ao compartir os seus problemas tamén compartiron a súa solidariedade e romperon o "Silencio" que as institucións, as autoridades, os medios de comunicación e os partidos políticos habíanlles imposto e negáronlles.

Só coa convicción, a técnica e a profesionalidade foi posible realizar "O salario do Silencio" para romper a desinformación e a ignorancia e aventar aos catro ventos que outra sociedade un pouco máis democrática, moito máis democrática, si é posible.

Miguel Angel Llana
Rebelión - 19-05-2008

________
Nota. Datos técnicos:
Xénero: documental de compromiso social.
Duración 55 minutos.
Dirección, cámara e dicción: Enrique Banet
Produción, documentación e locución: Mabel Rivera
Rodada en exteriores de Mehá, Mugardos, Fene, Perlío e Ferrol.
www.namchefilms.es
produccion@namchefilms.es

"O salario do Silencio" é unha produción independente. Os beneficios que se obteñan da súa distribución en DVD irán destinados á Confraría de Mariscadores da ría de Ferrol.

Compras do DVD:
http://www.namchefilms.es/namchefilms_000022.html

Enlace co artigo orixinal
________________

Mabel Rivera e Enrique Banet, produciron e realizaron o documentario "O Salario do Silencio". [Trailer]





_____________

Reganosa é unha planta regasificadora de Gas Natural Licuado, GNL, situada en Mugardos, ao fondo da Ría de Ferrol. Os buques de GNL teñen que facer un percorrido pola Ría de cinco km até Mugardos, mais en toda a Ría só 150 metros de ancho teñen calado suficiente para este tipo de buques. A entrada só pode realizarse a unha hora determinada da pleamar e con mar e vento en calma. O barco é conducido, de modo case acrobático, por catro remolcadores, dous tiran do gasero pola proa cara ao interior da Ría e outros dous na popa tiran en sentido contrario para reter e servir de temón ao barco impedindo que se atravese ou encalle. Estes barcos teñen unha manga de 50 metros e a normativa esixe que a canle navegable teña de ancho, como mínimo, cinco veces a manga, é dicir, 250 metros, mentres que a sinuosa ría de Ferrol só ten 150 m como máis arriba se di.

Cando unha actividade, como é a instalación e localización dunha regasificadora, exponse como negocio e o seu fin primordial só é o negocio, a confrontación cos intereses sociais xorde de inmediato. E non se trata de estar de acordo ou de oporse a determinadas tecnoloxías, nin a determinadas fontes de enerxía, senón ao procedemento e aos medios utilizados que afectan, sen miramientos, ao conxunto da sociedade [A conveniencia da regasificadora sería outro tema non menos discutible].

As medidas de seguridade e o respecto ás leis relacionadas con este tipo de actividades tan perigosas quedan subordinadas ao negocio do gas. A complicidade necesaria e directa dos poderes públicos: municipal, autonómico e do goberno central, e a do resto dos poderes, é máis que evidente. O mesmo que a dos partidos políticos PP, PSOE e BNG que, como neste caso, teñen un protagonismo clamoroso. Todos eles sitúanse con e á beira do poder económico e fronte a decenas de organizacións de cidadáns.

Nas xornadas celebradas en Xixón, Asturias, sobre as Regasificadoras centráronse primeiro, na de Mugardos xa en funcionamento e, despois, na que está en proxecto para o porto de Xixón, no Musel. Mabel Rivera e Enrique Banet revelaron cuantiosos datos sobre a historia de Reganosa, tanto na charla que impartiron, na proxección do documental "O salario do Silencio" como nas declaracións posteriores que realizaron. Sen esquecer a conferencia tan documentada que impartiu Manuel Amorim, profesor da Escola de Enxeñeiros Navais de Ferrol.

Aínda que os sucesos crúzanse e se solapan no tempo, a cronoloxía é tan triste como lamentable, pero así de reveladora:

1990. ENAGAS, que entón era unha empresa pública, inicia o proxecto dunha regasificadora no Noroeste, en Galicia, ante a perspectiva -negocio- de que ENDESA xunto con FENOSA poidan construír centrais eléctricas de ciclo combinado; prevían entón que as minas de lignito estarían esgotadas para o 2007.

1994. Elabórase unha Declaración de Impacto Ambiental favorable para poder instalar unha planta regasificadora no porto exterior que, ademais, serviría para porto de carbón, chatarra e outros tráficos perigosos.

Aínda que o proxecto inicial contemplaba un peirao de abrigo de 750 metros só se construíu menos da metade.

No medio de todo isto, o empresario Roberto Tojeiro, co apoio dalgún político con intereses empresariais oponse á construción do ferrocarril que podería servir para o transporte do carbón para as Centrais Térmicas de ENDESA situadas nas Pontes, monopolizando así o transporte por estrada en proveito propio.

1996. Baixo o goberno do PP de Aznar privatízase ENAGAS e o proxecto gasístico para o Noroeste, o de Galicia, abandónase. O negocio agora é outro, pero só de momento.

1997. O empresario Tojeiro aproveita a oportunidade para lanzar o proxecto de planta regasificadora, privada por suposto, ao amparo da planeada ampliación dos peiraos de Forestal do Atlántico cuxo recheo excede o previsto e solicitado, incumprindo así gravemente a lei de costas. Pero ninguén di nada e todo segue adiante coa complicidade das autoridades competentes tuteladas polos partidos políticos no poder ou na oposición.

1999, xuño. Como cabería de esperar, iníciase o recheo ante a sorpresa dos veciños. E, finalizado o recheo, subscríbese un pacto secreto ["Pacto á Siciliana"] entre Fraga e o grupo do empresario Tejeiro no que se garante, como non, a rendibilidade da Plánta Regasificadora no caso de que as previsións de negocio non se cumpran. É dicir, privatización de beneficios e socialización das perdas e dos prexuízos ao medio ambiente, á seguridade das persoas e aos seus bens.

1999, agosto. O Xefe do Estado Maior da Zona Marítima do Cantábrico, Pedro Español Jofre de Villegas, é destituído e enviado á Reserva por presentar un informe ao Ministerio de Defensa afirmando que o proxecto da Planta de Regasificación afectaba á seguridade do Arsenal Militar situado na zona. Posteriormente Federico Trillo, ministro de Defensa, negou en máis dunha ocasión, a existencia de tal informe.

2001. Comézase a falar da construción da planta Regasificadora. Forestal do Atlántico, S.A. consegue a autorización para ampliar os seus peiraos. Realizan a tramitación e obteñen de inmediato a declaración favorable de Impacto Ambiental aínda que é anulado posteriormente polo TSXG e ratificado posteriormente polo mesmo Tribunal en 2004.

O Presidente da Autoridade Portuaria, Guillermo Romeu Caramelo, oponse á instalación da Planta Regasificadora no zona de recheo realizado na Ría porque incumpre a Lei de Costas e advirte que retirará a concesión. A represalia non se fai esperar e é cesado fulminantemente sen máis argumentos.

Os movementos sociais non se fixeron esperar, este mesmo ano o Comité Cidadán de Emerxencia, CCE, iniciou as súas mobilizacións en contra da localización da plánta Regasificadora en Mugardos.

2004, febreiro. Reganosa consegue o permiso de construción e pouco despois inicia as obras. En agosto de 2007 comeza o funcionamento da Regasificadora, non sen que antes a mobilización das embarcacións de pesca da ría de Ferrol bloqueasen a entrada na boca da ría durante varios días, ata que o día 9 de agosto e coa presión desproporcionada da policía antidisturbios, entrase o primeiro buque gasero. O "Espírito de Galiza" [Galicia Spirit], como así se denominaba este primeiro buque; todo parece que á afronta haxa que sumar a burla.

Un ano despois, 20 buques criogénicos duns 150.000 m3 cada un con GNL percorreron os cinco km da ría de Ferrol para transvasar a súa carga aos dous tanques da Regasificadora cunha capacidade total de 300.000 m3 de GNL.

Mentres, están pendentes 12 procesos xudiciais, 3 demandas ante a Unión Europea e 2 na Fiscalía, todas elas relacionadas coas graves irregularidades de funcionamento e localización de plántaa Regasificadora de Mugardos. As autoridades actuando á marxe da lei, presumiblemente claro, o mesmo que os partidos políticos.

Por actuacións ou procedementos similares, noutras zonas de Galiza, e por outros motivos, medio centenar de organizacións sociais de todo tipo crearon un movemento cidadán fronte aos partidos políticos e fronte ás institucións con obxecto de manter as mobilizacións por toda Galiza baixo os lemas "Galicia non se vende", "Goberne quen goberne Galiza non se vende" ou o da proposta de "Terra viva e vida digna para todos". En todos os casos son as organizacións sociais dos cidadáns as que se enfrontan ás institucións e aos partidos políticos que din e considéranse os seus representantes, pero a realidade é que estes enfrontamentos son o denominador común entre os cidadáns e os seus mencionados representantes.


Miguel Ángel Llana
Rebelión 17-05-2008
http://www.rebelion.org/

Enlace co artigo orixinal no xornal dixital "Rebelión"
__________